Merhaba sevgili “Kadınlar tarih boyunca neden görünmezdi?” diye haklı sorular soran okur!

Bugün seni, matematikle felsefeyi mutfakta değil, bilgi laboratuvarında birleştiren müthiş bir kadının hikayesine götürüyorum:

Theano.

Pisagor’un eşi diye tanıtılan ama aslında Pisagorculuğun kuramcılarından biri olan kadını.

Kendisine “Pisagor’un karısı” denmesi, Einstein’a “birinin damadı” demek gibi bir şey.

Hazırsan Theano’nun “sessiz devrim”ini birlikte keşfedelim.

Önce Kısa Bir Tanıtım: Kimdir Bu Theano?

M.Ö. 6. yüzyılda yaşamış. Pisagor’un okulunda eğitim almış, sonra hocasıyla evlenmiş olabilir ama bu onun tek kimliği değil.

Yazdığı eserlerde:

Ahlak felsefesi, Kozmoloji, Matematiksel düzen ve Kadının toplumdaki yeri hakkında fikir yürütmüştür.

Ve bunu yaparken “Ben buradayım!” diye bağırmamış.

Çünkü o dönemde kadınlar bağırsa da duyulmazdı.

Pisagor’un Gölgesinde Değil, Yanında Değil, Kendi Güneşinde!

Pisagor “Her şey sayıdır” demişti ya, Theano demiş ki:

“Sayının içindeki ahlaki düzeni hiç düşündünüz mü?”

Yani sadece şekillerle değil, anlamla da ilgilenmiş.

Bir nevi: Pisagor “formül” yazarken, Theano “formülün hayatla ilişkisini” çözüyordu.

Ayrıca Theano:

Evrenin düzeninin matematiksel olduğu kadar ahlaki bir düzen de barındırdığını savunmuş. “Altın oran” üzerine çalışmış olabilir (yani güzelliğin matematikle ilişkisini düşünmüş). Kadınların eğitimi, ölçülülük ve erdem üzerine yazılar yazmış.

Bunlar tam bir “felsefi estetik” göstergesidir.

Yani Theano, sadece eş değil, düşünce partneri, hatta konsept geliştirici gibi.

Theano Günümüzde Yaşasaydı?

TEDx konuşmalarında “Kadınlar neden sayılardan korkmamalı?” sunumu yapardı. “Evrenin estetik formülü” üzerine belgesel sunardı. Twitter’da “Pisagor’un karısı” diye etiketlendiğinde şöyle cevap verirdi: “Benim soyadım Pisagor değil, ben Theano’yum. Nokta.”

Neden Unutuldu?

Çünkü kadın filozof olmak, Antik Çağ’da neredeyse “çift kat zeka + sabır + görünmezlik pelerini” gerektiriyordu.

Ve birçok kadının adı ya hiç yazılmadı, ya da “bir adamla ilişkili” olursa hayatta kaldı.

Ama artık biz buradayız ve diyoruz ki:

Theano sadece bir filozof değil, felsefede kadın aklının sessiz isyanıdır.

Günümüzde Theano’yu Anlamak Ne Demek?

Güzellik ve matematik arasında bağ kurabilmek. Kadınların bilgiyi üretme hakkını sorgulamadan kabul etmek. Felsefede cinsiyetsizliğe değil, fırsat eşitliğine inanmak.

Tarihte tanımadığımız kaç Theano daha var sence? “Kadın filozof” ifadesini duyduğunda neden bazen şaşırıyoruz? Sence bir insan hem sayılarla, hem erdemle ilgilenebilir mi?