Etiket: descartes
-
Bu Dünya Gerçek mi, Yoksa Düş Mü? – Varlık Felsefesiyle Kafayı Yakalım
Sabah alarm çalıyor. Gözlerini açıyorsun. Telefon ekranı, sınıf grubu, annemin “kalk artık” sesi… Ama dur bir dakika. Ya bütün bunlar gerçek değilse? Ya rüyadaysak? Ya da bir simülasyonun içindeysek? Evet, varlık felsefesine hoş geldin! Burası gerçeklik dediğin her şeyi sorgulatan bir alan. Platon – Gördüğün Şeyler Aslında Gerçek Değil Platon’un meşhur mağara alegorisi vardır. İnsanlar…
-
Ben Bilmem, Sokrates Bilir – Bilgi Felsefesi Üzerine Bir Sohbet
Bazen her şeyi bildiğimi sanıyorum. Ta ki YouTube’da “Evren aslında ters dönse ne olurdu?” videosuna tıklayana kadar. O anda kafamda şimşekler çakıyor: Ben gerçekten hiçbir şey bilmiyorum. Ama dur bir dakika… Bu cümle bir yerden tanıdık geliyor değil mi? Sokrates’e göre en bilge insan, bilgisizliğinin farkında olandır. Yani “bildiğim tek şey, hiçbir şey bilmediğimdir” diyorsa,…
-
Kahve Bitince Stoacı Kalabilir misin?
Merhaba sabah kahvesini içmeden insanlığa karışamayan ama bir yandan da “ben iç huzuruma sahibim” diyen sevgili okur! Bugün seni modern hayatın en gerçek, en acil ve en kahverengi krizine götürüyorum: Kahve yok. Ve sen Stoacı olduğunu iddia ediyorsun. Şimdi gerçekten dürüst olalım: Marcus Aurelius 21. yüzyılda yaşasaydı, sabah gözlerini açar açmaz filtre kahve için “önce…
-
Pirron’a Göre Hayat: “Bilmiyorum” Demenin Sanatı
Merhaba “Her konuda bir fikrim var ama hiçbirinden tam emin değilim” diyen değerli okur! Bugün seni, felsefenin “emin olma krizini” başlatan adamla tanıştıracağım: Pyrrhon. Kendisi şöyle diyor: “Hiçbir şey kesin değil. O yüzden en iyisi… susmak, gözlemlemek ve sinirlenmeden yaşamak.” Yani düşünsene, adam felsefeyle uğraşıyor ama sonuç olarak “Bilmiyorum ya…” demeyi sanat haline getirmiş. Modern…
-
Hypatia: Eski Çağın Bilim Kadını, Bugünün Bilim Kurgu Kahramanı
Merhaba sevgili “bilim candır ama linç etmeyin yeter” diyen okur! Bugün seni Antik Çağ’ın karanlık sokaklarında, ama parlayan bir zeka ışığında gezdireceğim. Hypatia adında bir kadınla tanıştıracağım: Matematikçi Astronom Filozof Ve… maalesef erkek egemenliğinin gazabına uğramış bir kahraman. Kısacası: Kadınların sadece kahve yapmadığını 1600 yıl önce kanıtlamış biri. Hypatia Kimdir? İskenderiye’nin Bilim Yıldızı Hypatia, M.S.…
-
Platon’un Mağarası ve Matrix Gerçeği: Mavi Hap mı, Kırmızı mı?
Merhaba sevgili “Ben gerçeği arıyorum ama telefonum yüz tanımadı” diyen sorgulayıcı okur! Bugün seni, felsefenin en ikonik alegorisini alıp bir sinema klasiğiyle birleştirmeye götürüyorum: Platon’un Mağara Alegorisi x Matrix. Biri M.Ö. 380’de yazılmış, diğeri 1999’da vizyona girmiş. Ama ikisi de aynı şeyi soruyor: “Gerçek sandığın şey, gerçekten gerçek mi?” Cevap: Bilmiyoruz ama kesin olan bir…
-
Stoacılar Neden Ağlamıyordu?
Merhaba sevgili “dramı severim ama içime atarım” diyen filozof ruhlu okur! Bugün seninle, tarih boyunca duygular karşısında en “sakin,” en “soğukkanlı,” en “bana mısın demeyen” tayfaya gidiyoruz: Stoacılar. Kendilerine antik çağın “duygu filtresi açık adamları” da diyebiliriz. Herkes ağlarken onlar susuyordu. Herkes sevgiyle yanıp tutuşurken onlar şöyle diyordu: “Bu da geçer. Geçmezse bile… ben geçerim.”…
-
Theano: Pisagor’un Karısı Değil, Pisagor’dan Daha Derin Düşünen Kadın
Merhaba sevgili “Kadınlar tarih boyunca neden görünmezdi?” diye haklı sorular soran okur! Bugün seni, matematikle felsefeyi mutfakta değil, bilgi laboratuvarında birleştiren müthiş bir kadının hikayesine götürüyorum: Theano. Pisagor’un eşi diye tanıtılan ama aslında Pisagorculuğun kuramcılarından biri olan kadını. Kendisine “Pisagor’un karısı” denmesi, Einstein’a “birinin damadı” demek gibi bir şey. Hazırsan Theano’nun “sessiz devrim”ini birlikte keşfedelim.…
-
Han Feizi Gelseydi: Disiplin mi, Özgürlük mü?
Merhaba sevgili “ben kurallara uyuyorum ama neden hâlâ başıma geliyor?” diye soran okur! Bugün seni uzak doğunun “sert ama adaletli” filozofuyla tanıştırıyorum: Han Feizi. Kendisi diyor ki: “İnsan doğası gereği bencildir. O yüzden iyi vatandaş, sadece iyi yasayla olur.” Yani bu arkadaş Konfüçyüs gibi “ahlak, erdem, iyilik” falan demiyor. Diyor ki: “Kuralsız insana güvenme. Ceza…
-
Zeno ve İçsel Sakinlik: Wi-Fi Gittiğinde Ağlamayan İnsan Modeli
Selam ey sabrın ucunda bekleyen sevgili okur! Bugün seni sabrın filozofu, “başıma ne gelirse gelsin yüzümü bile ekşitmem” diyen adamla tanıştıracağım: Zeno. Kendisi Stoacılığın kurucusu. Yani günümüz dertlerine şöyle bakan bir bilge: “Ayrıldınız mı? Takma. Olaylar seni değil, sen olayları yönetirsin.” Gelin birlikte “Zeno-vari” bir yaşam nasıl olurmuş görelim — modem, sınav, aşk, hepsi dahil!…
Felsefecikız. 